The Art Newspaper Greece
Άννα Αμπαριώτου στην γκαλερί Genesis
Αλεξάνδρα Κοροξενίδη
18/02/2022
Ζωγραφικά έργα και γλυπτά συνθέτουν έναν αυτόνομο κόσμο που παραπέμπει στην δύναμη της φαντασίας και στην άρρηκτη σχέση του βιωμένου με τον φανταστικό χώρο.
Με την διάθεση ενός εξερευνητή, κάπως όπως ο Μαρκο Πόλο στο μυθιστόρημα Αόρατες Πόλεις του Ίταλο Καλβίνο, η Άννα Αμπαριώτου συλλέγει εικόνες τμημάτων και λεπτομερειών υπαρκτών κτιρίων που έχει συναντήσει στα νοητικά ή πραγματικά ταξίδια της σε πόλεις του κόσμου και τις ανασυνθέτει στις δικές της φανταστικές, «αόρατες» πόλεις. Tα ζωγραφικά έργα και γλυπτά στην ατομική της έκθεση «The Unknown Soul Of An Architectural Mind And My Follies» στην γκαλερί Genesis και σε επιμέλεια του Γιάννη Τζάνερη, είναι μία δουλειά πάνω στην αίσθηση και την εμπειρία του χώρου, του αρχιτεκτονήματος ως κέλυφος του σώματος, στην συναρμογή ενός κτιρίου με την φύση και το σώμα, στην απόδοση μίας αρχιτεκτονικής φόρμας μέσα από το χρώμα και την ζωγραφική, στην πλαστική γλώσσα της γλυπτικής και της ζωγραφικής.
Κυρίως όμως εκφράζει μία διάθεση εξερεύνησης της φαντασίας, μίας «γλώσσας» για να δει κανείς το περιβάλλον ως μία προέκταση της φαντασίας, να αισθανθεί την εσωτερική σχέση ανάμεσα σε αυτό που βλέπουμε και αυτό που επιθυμούμε ή φανταζόμαστε, ανάμεσα στον νοητικό και πραγματικό χώρο. Η ενότητα των πήλινων, οργανικού σχήματος γλυπτών «Follies» αναφέρεται εξάλλου σε ένα είδος κτίσματος που είχε ιδιαίτερη απήχηση στην Βρετανία του 18ου αιώνα, κτίσματα που συνήθως κοσμούσαν του κήπους της αριστοκρατικής τάξης. Τα κτίσματα είχαν περισσότερο διακοσμητικό παρά λειτουργικό ρόλο και το κατά κανόνα ιδιόμορφο στυλιστικό τους ιδίωμα τα καθιστούσε ένα είδος ορατής προέκτασης των «παιχνιδιών» της φαντασίας.
Στα έργα της, η Αμπαριώτου υπογραμμίζει αυτή την σημασία της φαντασίας και του καλλιτεχνικού έργου και αναδεικνύει τις «αόρατες», «νοητικές» πτυχές ενός κτίσματος. Οι χαρακτηριστικές στα έργα της μικρές και επαναλαμβανόμενες κοιλότητες, οι σπηλαιώδεις και κυματοειδείς μορφές, ο τρόπος που η φόρμα αναδιπλώνεται, η αίσθηση της κίνησης και της ροής στο χώρο ενσωματώνουν έναν διάλογο ανάμεσα στον «εσωτερικό» και εξωτερικό χώρο. Μέσα από την γλυπτική φόρμα, η Αμπαριώτου αποδίδει την αίσθηση της μορφής και της λειτουργίας ενός αρχιτεκτονήματος και εν γένει ενός κτίσματος ως γλυπτική του χώρου, ως μία διαφορετική κάθε φορά αίσθηση του χώρου και στον τρόπο που το σώμα τοποθετείται ή κινείται μέσα σε αυτόν. Μέσω της αφαίρεσης αντιπαρέρχεται την περιγραφή, την «αναπαράσταση» και συλλαμβάνει την αίσθηση και την ιδέα που υπάρχει σε κάθε φόρμα. Γλώσσα της είναι η αφαίρεση, η συμπύκνωση της αίσθησης με ελάχιστα μέσα και «χειρονομίες».
Τα γλυπτά της είναι ανάλαφρα, θυμίζουν τρισδιάστατες μονοκονδυλιές αέρινες αλλά και γήινες καθώς είναι πλασμένα από πηλό με μικρές τρύπες ή κοιλότητες κατά μήκος της επιφάνειάς τους. Έχει κανείς την εντύπωση ότι η καλλιτέχνης πλάθει μέσα από το σχέδιο.
Δίπλα από τα μονοχρωματικά γλυπτά που παρατάσσονται πάνω σε βάθρα τοποθετημένα με μία ελικοειδή σειρά που ακολουθεί την ίδια την εσωτερική αρχιτεκτονική της αίθουσας, τα ζωγραφικά έργα με χαρακτηριστικό το έντονο χρώμα σε κάποια έργα (έτσι ώστε να δημιουργείται στο σύνολο μία χρωματική αντίθεση) και την δυναμική, μετωπική παρουσία είναι και αυτά μία άσκηση στην σύνθεση, στον τρόπο που το χρώμα και το σχήμα, οι κλίμακες και οι αναλογίες συνδυάζονται. Η αίσθηση του χώρου είναι λιγότερο έντονη όμως η σωματικότητα είναι και εδώ χαρακτηριστική. Εν μέρει αυτό συμβαίνει διότι οι φανταστικές αυτές μορφές θυμίζουν όντα, μοιάζουν να έχουν κίνηση και χαρακτήρα, μοιάζουν με υβρίδια, ένας συνδυασμός άβαταρ, οργανικών μορφών και κατασκευών. Σε κάποια έργα το μοτίβο του ψαριού στον πρώτο πλάνο του έργου συμβάλλει σε ένα σουρεαλιστικό στοιχείο. Η μη ρεαλιστική αναλογία των ψαριών σε σχέση με τις κατασκευές (είναι μεγάλα σε σχέση με τα εντυπωσιακές φόρμες) ενισχύει τον σουρεαλισμό. Ίσως όμως το μοτίβο του ψαριού να διακόπτει την αφαιρετική δύναμη των μορφών με έναν συμβολισμό που θα μπορούσε να λείπει.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που τελικά υπερισχύει και που συνδέει τα ζωγραφικά έργα με τα γλυπτά είναι η προσοχή στην λεπτομέρεια. Πώς μέσα από την μεγέθυνση της λεπτομέρειας και επιμέρους τμημάτων ενός κτιρίου, η Αμπαριώτου ενεργοποιεί την όξυνση του βλέμματος και των αισθήσεων. Κατά κάποιον τρόπο εκφράζει την δυνατότητα του καλλιτεχνικού έργου να κάνει τον θεατή να δει και να νοιώσει τον χώρο που τον περιβάλλει. Επίσης κοινό και συνδετικό στοιχείο ανάμεσα στα ζωγραφικά και τα γλυπτικά έργα είναι το στοιχείο της αρχιτεκτονικής: πράγματι, τα γλυπτά θα μπορούσα να είναι αρχιτεκτονικές μακέτες που αποτυπώνουν την ιδέα πίσω από κάθε κτίριο και αντίστοιχα τα ζωγραφικά έργα απεικονίζουν κατασκευές.
Τα έργα ταιριάζουν με το πνεύμα που διαπνέει πολλές μεγάλες εκθέσεις όπως την κεντρική έκθεση της επικείμενης μπιενάλε της Βενετίας. Οι υβριδικές μορφές, η διάθεση να αποτυπώσει κανείς την φόρμα ως κάτι ζωντανό, η αίσθηση της μεταμόρφωσης και της σωματικότητας τυχαίνει να είναι σύγχρονες οπτικές. Υποδηλώνουν την έλλειψη διαχωρισμών, τις υβριδικές ταυτότητες, την συνένωση διαφορετικοτήτων, την συμπερίληψη.
Αυτός ο παραλληλισμός μπορεί να είναι σύμπτωση. Διότι τα έργα απορρέουν μεν από μία σύγχρονη συνθήκη αλλά ταυτόχρονα μοιάζει να μιλούν για την ίδια την καλλιτεχνική δημιουργία και για το ίδιο το έργο ως μία παρουσία με δική του υπόσταση και σύστημα, με δική του γλώσσα και προσωπικότητα, σχεδόν όπως ένα ζωντανός οργανισμός ή ένας «οίκος». Τα έργα στην γκαλερί Genesis συνθέτουν έναν αυτόνομο κόσμο που παραπέμπει στην δύναμη της φαντασίας και στην άρρηκτη σχέση του βιωμένου με τον φανταστικό χώρο. Επίκεντρο είναι ο άνθρωπος όσο και αν η απεικόνισή του απουσιάζει από τα έργα.
Άννα Αμπαριώτου, «The Unknown Soul Of An Architectural Mind And My Follies»